Czym obecnie zajmują się dziennikarze? Jak wygląda ich codzienna praca, momenty chwały i trudności? Jak bywało dawniej? Czy w świecie „szybkiego newsa” nadal jest miejsce na rzetelność przekazu, prawdziwe informacje i interwencje społeczne? Jak bronić się przed manipulacją i fake newsami? – o tym wszystkim mówił czterem grupom młodzieży Paweł Gołąb, redaktor „Dziennika Łódzkiego”, tygodnika „Nad Wartą” i portalu sieradz.naszemiasto.pl podczas dwóch spotkań warsztatowych.

W gonitwie za dobrym, czyli klikalnym newsem, wieloma lajkami i odsłonami dziennikarze często idą na skróty, stosując różne sztuczki socjotechniczne na pograniczu dezinformacji, manipulacji i fake newsów. Wśród nich warto wymienić operowanie nagłówkiem i znakiem zapytania (prawo nagłówków Betteridge’a), nadużywanie wykrzykników i słów – szok, tragedia, pilne, granie na emocjach (niestety, ale złe newsy sprzedają się lepiej medialnie), manipulowanie zdjęciami lub wstawianie ich do artykułów na zasadzie materiału ilustracyjnego, niekoniecznie związanego z danym wydarzeniem, a także przekonywanie ludzi za pomocą sondaży.

Jak bronić się przed manipulacjami? Przeciętny czytelnik może próbować weryfikować informacje (ale nie zawsze jest to możliwe) lub… zaufać nadawcy komunikatu, wierząc, że ten ma dobre intencje. Oczywiście w dobie cywilizacji obrazkowej większość portali czy mediów, chcąc nie chcąc, uczestniczy w wyścigu o lajki i odsłony, mniej i bardziej subtelnie zachęcając użytkowników do wejścia i pozostania na stronie internetowej lub portalu.

Jak podkreślił Paweł Gołąb, nie zwalnia to jednak dziennikarzy od odpowiedzialności za słowa, zarówno pod kątem prawnym, jak i czysto socjologicznym. Często za kilkoma zdaniami i zbitkami słów kryją się ludzkie tragedie. Trzeba uważać na dobór słów, ponieważ mogą one zniszczyć człowieka. Pomimo zachodzących zmian technologicznych i sposobów korzystania z informacji dla wielu osób pracownicy mediów nadal są przedstawicielami zawodu społecznego zaufania.

Młodzież z sieradzkich szkół podstawowych i średnich: „Dziesiątki”, „Jedynki” i II LO mogła zweryfikować, czy są odporni na fake newsy i manipulacje podczas części praktycznej, poświęconej analizie obrazów i konkretnym przykładom z życia miasta.

Nasz gość wspomniał również o kwestiach związanych z teoriami spiskowymi i uwikłaniem dziennikarzy w politykę, zarówno na szczeblu regionalnym, jak i krajowym oraz o zagrożeniach w mediach społecznościowych, w tym o kradzieży wizerunku i profili/kont. Jeśli mamy wątpliwości możemy sprawdzić wiadomości pytając w urzędach czy na policji.

Warsztaty z dziennikarzem lokalnych mediów odbyły się 4 listopada 2022 r. i były elementem projektu „Bierz się za słowa”, realizowanego w ramach programu „Partnerstwo dla książki”. Program dofinansowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze środków Funduszu Promocji Kultury.