Czym jest poezja? Mamy nadzieję, że uczestnicy XI Ogólnopolskiego Festiwalu „Noc Poezji i Muzyki”, który odbył się w ubiegły piątek 29 październia 2021 r., są bliżej znalezienia odpowiedzi na to pytanie. Poznali jej różne odcienie i różne formy prezentacji – od teatru do poezji śpiewanej.

„Poeci do szkół” – tak rozpoczęliśmy tegoroczny festiwal. Uczestniczki Ada Jarosz, Agnieszka Jarzębowska i Magdalena Olejnik spotkały się z młodzieżą z I LO im. Kazimierza Jagiellończyka i II LO im. Stefana Żeromskiego w Sieradzu. Opowiadały o pisaniu wierszy, przygotowywaniu tomików i o swoich literackich fascynacjach. Wszystko po to, by zachęcić młodych ludzi do czytania wierszy i do ich pisania. Przekonywały, że poezja wciąż odpowiada na najważniejsze pytania i dotyka współczesnych problemów.

29 października spotkaliśmy się w Sieradzkim Centrum Kultury, które było współorganizatorem jedenastej edycji festiwalu. Rozpoczęliśmy inaczej niż dotąd, bo od etiud teatralnych „Na początku było słowo”. Przygotowała je grupa z I Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Jagiellończyka i Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Sieradzu pod kierunkiem Anny Kładnieckiej. Aktorki udowodniły, że można wiersze przełożyć na język teatru ruchu, wszyscy bowiem zanurzeni jesteśmy w języku i poddajemy mu się na różne sposoby. Aktorki i reżyserka otrzymały upominki z rąk Sylwii Dęgi-Frątczak, wiceprzewodniczącej Rady Powiatu Sieradzkiego i Małgorzaty Jurkowskiej, dyrektor Powiatowej Biblioteki Publicznej w Sieradzu.

„Noc Poezji i Muzyki” to wydarzenie, które łączy pokolenia dzięki poezji. Po raz drugi ogłosiliśmy konkurs poetycko-filmowy „Polscy poeci dla dorosłych i dla dzieci”. Uczestnicy nagrywali filmy, na których rodzinne drużyny (dziecko i dorosły) recytowały wiersz polskiego poety. Jury za najlepszy uznało ten przygotowany przez Joannę i Mariannę Domagalskie, na którym recytują wiersz Jakuba Przebindowskiego „Kawoszka”. Nagrody ufundowane ze środków Urzędu Miasta Sieradza wręczyła Małgorzata Jurkowska, reprezentująca tym razem Stowarzyszenie Kreatywny Sieradz i jurorka Anna Kłaniecka.

Gościem festiwalu był Tomasz Jastrun – poeta, prozaik, eseista, reporter i krytyk literacki, rocznik 1950. Rok urodzenia jest ważny, ponieważ spotkanie rozpoczęło się od najważniejszej książki, jak sam o niej mówi, „Dom pisarzy w czasach zarazy”. To opowieść o rodzicach, dwojgu poetach, ich bliskich i przyjaciołach w okresie stalinowskiego terroru, ale również próba zrozumienia powodów, dla których tak wielu twórców dało się uwieść komunizmowi. Tomasz Jastrun jest bowiem synem dwojga poetów - Mieczysława Jastruna i Mieczysławy Buczkówny.

Sam Tomasz Jastrun był związany z opozycją, opowiadał o tym jak przez ponad rok ukrywał się przed UB, o późniejszym internowaniu w Białołęce, o przygodzie z dyplomacją, był attaché kulturalnym polskiej ambasady w Szwecji.

Nasz gość jest laureatem Nagrody Fundacji Roberta Gravesa, Nagrody Fundacji Kościelskich, nagrody Kulturalnej NSZZ "Solidarności" za twórczość z okresu stanu wojennego, nagrody Dziennikarzy Niezależnych im. A. Słonimskiego oraz nagrody literackiej paryskiej "Kultury", a także Kawalerem Orderu Odrodzenia Polski (2008).

Tomasz Jastrun ma na swoim koncie pięć powieści, wiele publikacji eseistycznych i reporterskich. Rozmawialiśmy między innymi o książce „Osobisty przewodnik po depresji”, która jest próbą opowiedzenia o tej strasznej chorobie z punktu widzenia chorego. To bardzo wyczerpujące zadanie, ale Tomasz Jastrun nie uciekał od trudnych tematów, a jak powiedział – depresja od lat jest częścią jego życia i nie może się jej wyprzeć. Tematem, wokół którego krąży wyobraźnia pisarza jest starość i niezgoda na nią, bo o tym mówi najnowsza prozatorska książka „Arytmia i kwarantanna”.

Tomasz Jastrun przyjechał do Sieradza przede wszystkim jako poeta - autor dziesięciu tomów poetyckich. „Przed zmierzchem”, o którym rozmawialiśmy to najnowsza jedenasta książka. To wiersze o pożegnaniach, odchodzeniu i jest to dominujący temat w poezji naszego gościa. Nie jest to jednak książka smutna, znaczną jej część stanowią wiersze poświęcone synom poety. Te wiersze przepełnione są miłością i nadzieją, że świat jeszcze może być piękny i dobry. Przerwa po spotkaniu była okazją do rozmów ze znanym poetą i pisarzem, a także poproszenie autora o osobiste dedykacje. Dostali je także najmłodsi uczestnicy festiwalu, ponieważ Tomasz Jastrun napisał również dwie książki dla dzieci.

Nasz gość zgodził się przewodniczyć jury w Turnieju Jednego Wiersza o Puchar Starosty Sieradzkiego i Nagrodę Prezydenta Sieradza. W jego skład weszły Ada Jarosz i Agnieszka Jarzębowska. Do turnieju stanęło osiemnaścioro twórców. W tym roku nie było wyróżnień. Jurorzy przyznali dwa trzecie miejsca Danucie Bartoszuk i Sylwii Kanickiej, drugie Pawłowi Bilińskiemu. Pierwsze miejsce zajął Wojciech Hübner za wiersz „Matka ludzka”. Puchar wręczył Starosta Sieradzki, Mariusz Bądzior, Nagrodę Prezydenta Małgorzata Jurkowska, prezes Stowarzyszenia Kreatywny Sieradz.

Nocne poezjowanie zakończyliśmy niezwykłym spotkaniem z poezją Mariny Cwietajewej i Bolesława Leśmiana w wykonaniu zespołu Susz. Tworzą go, jak sami o sobie piszą,  dojrzali ludzie, którzy mają świadomość tego, skąd pochodzą i czemu zawdzięczają to, kim są. Każdy z nas ma bogate doświadczenie muzyczne i za sobą współtworzenie wielu zespołów muzycznych. Jesteśmy różni, ale razem tworzymy mieszankę, na którą składa się zainteresowanie muzyką ludową i śpiewem tradycyjnym, rockową, bluesową, poważną, alternatywną. Połączenie tych gatunków daje charakterystyczne brzmienie naszego zespołu. O doborze tekstów decyduje wokalistka, twierdząc, że skoro śpiewa, to z jej duszą mają one rezonować. Dzieje się tak pod wpływem wierszy Bolesława Leśmiana, które mają w sobie ludowość i przepełnione są przyrodą. Taka jest też Suwalszczyzna oraz Sejneńszczyzna, z której pochodzimy. Pod koniec 2019 r. nagraliśmy i wydaliśmy płytę „Romans” z ośmioma utworami do tekstów Bolesława Leśmiana. Wcześniejsze wydawnictwo (2015) to nasza interpretacja wierszy rosyjskiej poetki Mariny Cwietajewej.

Muzykę i aranżacje tworzy zespół SUSZ w składzie: Monika Rudowicz – śpiew, Jan Czerniecki – gitara, Jerzy Korzun – perkusja, Piotr Skowroński – akordeon, Józef Stankiewicz – kontrabas.

Organizatorami jedenastej edycji Ogólnopolskiego Festiwalu „Noc Poezji i Muzyki” są Stowarzyszenie Kreatywny Sieradz, Grupa Poetycka DESANT, Powiatowa Biblioteka Publiczna w Sieradzu, Sieradzkie Centrum Kultury. Festiwal współfinansowany jest przez Starostwo Powiatowe w Sieradzu, Urząd Miasta Sieradza w ramach realizacji zadania publicznego „Wzbogacanie życia Sieradzan poprzez imprezy kulturalne”, przez organizatorów wydarzenia i przy wsparciu sponsorów.